Wiatr w żaglach, zew przygody i skarb zakopany na bezludnej wyspie. Kto z nas chociaż przez chwilę nie marzył o zostaniu piratem? Piracki żywot w rzeczywistości nie jest nawet w połowie tak romantyczny jak ten przedstawiony w filmach z Johnnym Deppem w roli głównej (chodzi oczywiście o serię filmów „Piraci z Karaibów”). Tym bardziej jeżeli mówimy o piractwie komputerowym.

Artykuł powstał w ramach współpracy z magazynem Programista Junior (https://programistajr.pl) i został opublikowany w numerze 04/2022.

Dowiesz się

• Dlaczego nie warto być internetowym piratem.
• Jak zabezpieczone są gry wideo przed piractwem.

Potrzebna wiedza

• Ciekawość i chwila wolnego czasu.

Warto wiedzieć

Według Słownika Języka Polskiego PWN piratem nazywamy:
1. Członka załogi okrętu, który na morzu napada i rabuje inne statki.
2. Osobę lub firmę czerpiącą zyski z nielegalnego rozpowszechniania cudzej twórczości albo z nielegalnego nadawania programów radiowych lub telewizyjnych.

Historia piractwa

Pierwsze zapiski o piratach przemierzających morza pochodzą z czasów przed narodzinami Jezusa Chrystusa, a z piratami walczyli w starożytności tacy wodzowie jak Pompejusz, Juliusz Cezar i Oktawian August. Jednak za okres największego rozkwitu piractwa przyjmuje się XVI oraz XVII wiek naszej ery, kiedy to morscy awanturnicy okradali płynące do Europy hiszpańskie statki, przewożące zrabowane w Ameryce Południowej złoto i srebro.

Analogiczną sytuację można zauważyć w obszarze piractwa komputerowego. Mimo tego, że pierwsza gra komputerowa - „Spacewar!” stworzona przez Steve’a Russella na komputerze PDP-1 - powstała w 1961 roku, piractwo komputerowe nabrało rozpędu na początku lat 80. XX wieku (czyli po roku 1980), gdy komputery były wciąż nową technologią. Mało kto zaprzątał sobie wówczas głowę tematyką praw autorskich, a gry masowo kopiowane były z dyskietek lub kartridży.

Ciekawostka

Jednym z najsłynniejszych piratów był Sir Francis Drake żyjący w XVI wieku naszej ery. Królowa Elżbieta I Wielka mówiła o nim „mój pirat”, gdyż był jednym z licencjonowanych przez rząd angielski piratów upoważnionych do atakowania hiszpańskiej floty (takich piratów działających „za zgodą” jakiegoś państwa nazywano korsarzami). Sir Francis Drake wspominany jest w serii gier „Uncharted”, w której główny bohater serii (Nathanie Drake) przedstawiany jest jako jego potomek.

Zabawa w kotka i myszkę

Piractwo komputerowe to oczywiście realne straty dla producentów gier. Dlatego próbują oni pokrzyżować szyki crackerom (patrz: sekcja Słowniczek na końcu artykułu) i wprowadzają mechanizmy DRM (ang. Digital Right Management) zabezpieczające grę przed jej crackowaniem. Mimo że nie sposób wymienić wszystkich zabezpieczeń, warto wspomnieć o kilku mechanizmach wykorzystywanych w historii walki z piractwem komputerowym:

• Wprowadzenie kluczy licencyjnych. Podczas instalacji gry użytkownik musi podać specjalny ciąg znaków przypisany do danego tytułu. Obecnie większość nowoczesnych gier wymaga od użytkownika aktywnego połączenia internetowego, a jednorazowo wykorzystany klucz aktywacyjny przypisywany jest na stałe do konta gracza na platformie z grami i zapisywany na serwerze producenta.
• Proszenie użytkownika o przepisanie w losowych momentach gry wybranych słów z dołączonej do oryginalnej gry książeczki z instrukcją.
• Pozwalanie na uruchomienie pirackiej gry, jednocześnie uniemożliwiając jej przejście. Na przykład twórcy gry „Game Dev Tycoon” (w ramach której gracz wciela się w szefa studia gier wideo) pozwalali użytkownikom na granie w piracką wersję gry (którą sami umyślnie wypuścili do Internetu), wiedząc, że jest ona nie do przejścia, a gracz zawsze zbankrutuje w trakcie gry z powodu pojawienia się „piratów internetowych”.

Warto wiedzieć

Cyfrowe zabezpieczenia chroniące utwory takie jak filmy, gry czy muzykę przed piractwem noszą nazwę DRM (ang. Digital Right Management). Twórcy stosują DRM, by zakupiony towar dostępny był tylko dla legalnego nabywcy.

To jedynie kilka pozycji z długiej listy przykładów zabezpieczeń DRM wcielonych w życie. Jeżeli zaciekawiła was pomysłowość twórców gier w obszarze tworzenia zabezpieczeń przed piratami, polecam obejrzeć materiały na platformie YouTube następujących twórców

• Kacper Szurek – Jak działały zabezpieczenia w starych grach?
• Arhn.eu – Niecodzienne zabezpieczenia antypirackie przed DRM

Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka

Piractwo komputerowe ma swoje konsekwencje prawne. Zgodnie z art. 278 Kodeksu karnego każdy, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W przypadku mniejszej wagi czynu sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Oprócz wzięcia na siebie konsekwencji prawnych możemy ściągnąć na swój komputer złośliwe oprogramowanie. Jarosław Jedynak w swoim artykule „Chory komputer, czyli rzecz o wirusach”, który znaleźć możecie w darmowym ebooku „Nie daj się cyber zbójom”, uczula, żeby korzystać jedynie z legalnego oprogramowania pochodzącego z zaufanego źródła, gdyż dla ludzi zajmujących się rozprowadzaniem złośliwego oprogramowania nie ma nic prostszego niż ukrycie lub doczepienie szkodliwego programu lub kawałka kodu do programu typu Crack czy nielegalnej wersji oprogramowania. W takich wypadkach istnieje duża szansa, że potencjalna ofiara uruchomi te programy wbrew zdrowemu rozsądkowi i mimo ostrzeżeń antywirusa.

Zainstalowane złośliwe oprogramowanie na naszym komputerze może między innymi czytać nasze konwersacje, nagrywać ekran, przechwytywać wrażliwe informacje znajdujące się w plikach zapisanych na dysku, wykradać dostęp do naszych kont internetowych czy wysyłać z naszego komputera wiadomości do innych użytkowników w naszym imieniu.

Słowniczek

• Kartridż – nośnik danych używany w konsolach do gier od lat 70. do późnych 90., składający się z pamięci ROM umieszczonej w obudowie z tworzywa sztucznego, zawierający grę. Oprogramowanie zawarte w kartridżach jest zapisane trwale.
• Dyskietka (ang. floppy disk) – przenośny nośnik magnetyczny o niewielkiej pojemności, umożliwiający zarówno odczyt, jak i zapis danych na dysku magnetycznym. Najbardziej popularne dyskietki w latach 90. miały wielkość 3,5 cala i pojemność 1,44 MB. Ikona o wyglądzie dyskietki stanowi symbol przycisku zapisu w wielu programach komputerowych.
• Crack (z ang. pęknięcie, szczelina) – nielegalny program komputerowy (lub zmodyfikowany plik) wykorzystywany do łamania technicznych zabezpieczeń gier komputerowych lub oprogramowania w celu nielegalnego korzystania z jego zasobów lub treści.
• Cracker – osoba zajmująca się łamaniem zabezpieczeń programów i gier komputerowych, które uniemożliwiają powielanie lub korzystanie z programu osobom, które nie nabyły ich legalnie.
• Key Generator (z ang. generator kluczy) – nielegalny program komputerowy generujący klucz rejestracyjny do gier lub programów komputerowych umożliwiający nieautoryzowane korzystanie z programów lub gier, do których dostęp zabezpieczony był przez klucz licencyjny.

Podsumowanie

Gracze oczekują od gier wideo wysokiego poziomu grafiki, grywalności i interesującej fabuły. By osiągnąć zadowalający ich efekt, deweloperzy, graficy oraz scenarzyści poświęcają niezliczone godziny swojego czasu i ciężkiej pracy. Ściągając nielegalną kopię gry z Internetu, gracz nie tylko naraża się na niebezpieczeństwo spowodowane możliwością zainstalowania złośliwego oprogramowania, ale również okrada zespół ludzi często wkładających w swoją pracę całe serce.

Zapamiętaj

• Wiele platform z grami udostępnia legalnie i za darmo starsze tytuły gier (na przykład EpicGames czy Steam).
• Piractwo internetowe jest zagrożone karą od od 3 miesięcy do lat 5 pozbawienia wolności.
• Nielegalnie pobrane z Internetu programy mogą zawierać złośliwe oprogramowanie.

Ćwicz w domu

• Sprawdź, jakie zabezpieczenia antypirackie mają posiadane przez ciebie gry.
• Porozmawiaj z rodzicami/opiekunami o tym, jakie mechanizmy antypirackie znają/pamiętają.

Zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami przygotowanymi przez bezpieczny.blog dla magazynu Programista Junior:

• Nie daj przestępcy ukraść swojego konta gamingowego, czyli co to jest dwuskładnikowe uwierzytelnianie i dlaczego jest ważne?
• Jak rozpoznać phishing?
• Zabezpieczamy domową sieć przed stronami wyłudzającymi od nas dane - gościnny wpis w serwisie Sekurak.pl
• Używamy managera haseł
• O czym pamiętać konfigurując router
• Jak zabezpieczyć pocztę e-mail?
• Znajdź wirtualną flagę
• Uczymy się szyfrować pliki
• Kopia bezpieczeństwa
• Bezpieczeństwo systemów satelitarnych
• Czym jest honeypot?

Wiktor

Z zawodu bezpiecznik, szukający dziury w całym. Sympatyk dzielenia się wiedzą, maniak planszówek, miłośnik książek i filmów szpiegowskich. Prywatnie mąż i tata.